Science café: Dood, de Kunst van het Sterven

Een drukbezocht Science Café gisterenavond in Tivolivredenburg. Hoe kan dat ook anders met een onderwerk als ‘Dood, de kunst van het sterven”? De drie experts vertegenwoordigden een mooie ‘voor, tijdens, en na’ het sterven.

Voor

Als eerste wordt Saskia Teunissen geïntroduceerd: als Hoogleraar Palliatieve Zorg en Hospice Zorg heeft zij van als ons levenden een van de ruimste ervaringen met sterven en stervenden. Zij vertelt over het onderzoek dat gedaan wordt naar stervenden en hoe zij zich voelen. Mooi om te horen hoe palliatieve zorg zich richt op niet alleen de stervende, maar ook op de naasten. Ook hoor je in haar relaas de aandacht voor (daar zijn ze weer!) de vier niveaus van de mens. De fysieke aspecten van het stervensproces krijgen ruim aandacht, maar daarbij wordt ook de emotionele kant, de cognitieve insteek of het zingevingsaspect niet uit het oog verloren. Juist rondom sterven heel belangrijk!

Dood, de kunst van het sterven

Tijdens

De tweede expert is Jean-Pierre Wils, is hoogleraar Praktische filosofie en bracht zijn visie op (veranderende) rouwrituelen ter tafel. Hij neemt waar dat we als rouwenden in onze drang naar individualisering en ons gebrek aan gedeelde wereldbeschouwelijke visie, niet meer de troost of houvast ervaren die uitging van een gezamenlijk gedragen (religieus) ritueel. In onze zoektocht naar een ‘uniek uitvaartevenement’, komt de aandacht steeds meer te liggen op biografie, op de overledene, in plaats van op het onvermijdelijke overgangsmoment van sterven, van het loslaten dat voor iedereen hetzelfde is. Fijn om te weten dat er steeds meer ritueelbegeleiders zijn, die juist in deze tijd van individualisering wél oog hebben voor wat elke nabestaande nodig heeft, hoe troost van een gezamenlijk ritueel kan doorwerken in het leven zonder, en hoe veel van mijn collega’s werken, niet vanuit een commercieel motief, maar vanuit de overtuiging dat de mens een intrinsieke behoefte heeft aan gedeelde ritualiteit.

Na

De ‘na’-mevrouw is Mariken Spuij. Haar boek ‘Rouw bij Kinderen en Jongeren’ is een absolute aanrader voor elke professional die met kinderen en verlieservaring werkt. Zij weet handig en snel een aantal rouwmythes te ontkrachten: alle rouw is normaal, er zijn verliesgerichte handelingen en herstelgerichte handelingen en verdriet en pijn hóren erbij. Haar ervaringen met gezinnen en kinderen in rouw geven snel inzicht wat zich allemaal kan voordoen en benadrukken dat elke rouw toch weer anders is, elke situatie verschillend.

Dood, de kunst van het sterven

Uit de vragenstellers spreekt weer de behoefte aan duidelijkheid: wat kunnen we doen om rouw te slim af te zijn, wat zijn ‘best practices’, hoe bereiden we ons het beste voor? Het antwoord: de natuur doet dat voor ons. Die zorgt voor het stervensproces. En de achterblijvers kunnen het beste maar goed opletten, luisteren, bespreken wat zij nodig hebben om een stap te zetten. Voor iedereen anders, voor elk mens opnieuw.

De dood laat zich niet ontrafelen, maar ze hoort er altijd doodgewoon bij. Net als poep. Want daarover gaat het volgende Science Café. Voor het blog van Studium generale over deze avond: klik hier. 

De prachtige Sketch Notes van gisterenavond zijn van de hand van @Skriptdesign