Tag Archief van: rituelen

Nederlandse vlag wappert in de zon: Verdiend geslaagd!

Verdiend geslaagd!

/0 Reacties/in , /door

Afscheid van school

Hoe geven we eindexamenleerlingen het gevoel dat ze verdiend geslaagd zijn?


Donderdag 4 juni is uitgeroepen tot de dag waarop de vlag in top mag. Een landelijk feestmoment waarop eindexamen­leerlingen kunnen vieren dat ze geslaagd zijn. “Veel scholieren vinden het moeilijk dat alles wat met het laatste schooljaar te maken heeft, wegvalt,” zegt Pieter Lossie, voorzitter van scholierenvakbond LAKS. “Een moment waarop gezamenlijk de vlag uit kan, vonden zij belangrijk. Met deze dag op 4 juni kan jaren schooltijd met voldoening afgesloten worden.” Is dat zo? Wordt met dit ritueel een tijdperk met voldoening afgesloten?

Nederlandse vlag wappert in de zon: Verdiend geslaagd!

Er sneuvelen dit jaar behoorlijk wat rituelen die bij een eindexamenjaar horen. Om te beginnen de stunts tijdens de laatste schooldag waarop leerlingen de regie tijdelijk overnemen. Samen in spanning wachten op het verlossende telefoontje van je mentor om te horen of je al dan niet geslaagd bent. De ontlading daarna (als de uitslag positief is). Iedereen laten weten dat je geslaagd bent, felicitaties ontvangen via alle mogelijke kanalen, buren, familie, vrienden over de vloer, samen toasten. Vervolgens een paar weken heerlijk op je lauweren rusten, terwijl de rest nog wel naar school gaat. De vakantie met je vrienden naar welk-oord-dan-ook, voor het eerst zonder verplichtingen, zonder druk.

Diploma-uitreiking

Tot slot de officiële afsluiting; de diploma-uitreiking. De middag of avond waarop je één voor één wordt toegesproken, je nog één keer samen bent met al die andere leerlingen waar je mee geblokt hebt, waar je ruzie mee hebt gemaakt, vrienden mee bent geworden. Het laatste moment samen om daarna allemaal je eigen richting op te gaan. De schooltijd is definitief voorbij. Hoe sluit je in onze samenleving met sociale beperkingen de schooltijd waardevol af? Er is ruimte nodig om samen stil te staan bij wat je definitief loslaat (in elk geval je schooltas) en wat je meeneemt (vriendschappen, zelfvertrouwen of de tip van die ene fijne docent die je altijd zal bijblijven). Ook moet er vooruitgeblikt kunnen worden op de toekomst die voor je openligt.

We mogen niet bij elkaar komen, althans niet te dicht bij elkaar en ook niet met te veel. Toch wil je juist nu een gevoel van saamhorigheid creëren en ervaren. Een gevoel van verbinding; wij hebben samen deze klus geklaard. Niet alleen leerlingen zullen daar behoefte aan hebben, ook voor de docenten, de schoolleiding, de ouders en verzorgers is er ontlading nodig. Die hebben net zo hard meegewerkt en meegeleefd. Het is een afsluiting die bij uitstek samen gevierd moet worden.

Nieuwe rituelen op school

Op scholen wordt al maandenlang keihard gewerkt aan het lesgeven onder beperkende omstandigheden. Er zijn vast ook ideeën voor de diploma-uitreiking. Maar gaan deze plannen verder dan praktische oplossingen? Hoe kom je tot (nieuwe) rituelen waarin leerlingen zich ook echt zullen verbinden aan hun toekomst? Waarin leerkrachten en ouders/verzorgers ‘hun’ kinderen met vertrouwen los kunnen laten? Hoe raak je met de juiste inhoud ook de spirituele en emotionele laag? Afscheid nemen doe je namelijk niet alleen in het hoofd, maar met het hele lijf. Met je hart, met geuren en kleuren.

Sluit aan bij de tradities van je school, schakel je leerlingen in en wees vooral creatief. Geef alle betrokkenen het gevoel dat ze van waarde zijn. Bespreek met leerlingen wat ze naar hun vervolgopleiding mee willen nemen. Wat gaan ze koesteren en wat kunnen ze loslaten. Maak samen deze stap richting volwassenheid. Alle geslaagden verdienen het om hun schoolperiode op een erepodium af te kunnen sluiten, met een daverend applaus van trotse ouders en docenten. Zoek desnoods letterlijk en figuurlijk de ruimte op.

Verdiend geslaagd

Wat kunnen wij thuis doen om alle schoolverlaters het gevoel te geven dat we trots op ze zijn? Dat het diploma van een eindexamenkandidaat dit jaar minstens net zoveel waard is als in de voorgaande jaren? De vlag uithangen is voor de geslaagden daar komen we niet aan (misschien heb je zelf een net geslaagde huisgenoot en hangt ie al te wapperen), maar je kunt wel op een andere manier creatief zijn met de vlag of de kleuren rood, wit en blauw. Maak een waslijn, een raamtafereel, een poster, een tekening met stoepkrijt, bak cup cakes etc. en deel een foto van jouw actie via social media met de hashtag #verdiendgeslaagd. Geef daarmee alle geslaagden het gevoel dat ze verdiend geslaagd zijn!

Dit artikel werd op 1 juni ook in aangepaste vorm gepubliceerd door de Volkskrant. Het is geschreven door Christien van Bergen, Lisette de Lange, Carlien van Geffen en Indra van de Berg. De actie om te vlaggen is aangescherpt en wordt gesteund en gedeeld door verschillende ritueelbegeleiders in het hele land.

 

Ritueellab 10 april

Ritueellab 10 april: Rituelen delen

/0 Reacties/in /door

Jaaaah, alweer een nieuw ritueellab in aantocht! We zijn weer te gast bij Christien van Bergen in Vinkel & het onderwerp van dit lab is: “Rituelen delen”.

We nodigen je uit om een ritueel of symbool en thema dat jij vormgegeven heb, mee te nemen en met ons te delen. Kies er een waar je blij van werd, waar je trots op bent & neem een foto mee als je die hebt! We gaan het hebben over wat voor jou werkt om tot de inspiratie voor een ritueel te komen. Hoe je je voorbereidt op de viering. Wat voor jou belangrijke aspecten zijn in de uitvoering.We gaan elkaar inspireren! Dit is een van de onderwerpen die jullie zelf hebben gekozen, dus ik ben enorm benieuwd!

Oh, en heb je ook wel eens vakliteratuur die je uit hebt, maar niet per se hoeft te bewaren? Neem mee, dan gaan we kijken of we boeken kunnen ruilen! Ritueellab 10 april

De kosten zijn € 15,- voor koffie, thee en wat lekkers.We starten om 13.30 uur en ronden af om 16.00 uur.

Laat even weten of je komt via mail, app? Zien we jullie woensdag 10 april in Vinkel?

 

 

De wetenschap van het ritueel

De wetenschap van het ritueel

/0 Reacties/in /door

Ik krijg vaker de vraag: wat doet zo’n ritueel nou? Hoe zorgt het ervoor dat mijn afscheid mooier of gezonder is? Een en ander wordt mooi uitgelegd in een artikel van The Conversation. Over waarom we afscheidsrituelen nodig hebben: de wetenschap van het ritueel!

Afscheidsrituelen over de hele wereld

Het artikel noemt eerst een paar afscheidsrituelen uit verschillende culturen die tot onze (Westerse) verbeelding spreken. Oude beschavingen gaven al voorwerpen en schatten met de overledene mee naar het hiernamaals. Ook het inzetten van professionele rouwers komt in verschillende culturen voor. Zij vangen tranen, zingen, huilen, zetten de toon van het verdriet. (Dit lijkt mij een fantastische ervaring, maar dat terzijde 🙂 ) Op bepaalde plekken worden de overledenen gemummificeerd om ze zo lang mogelijk te kunnen betrekken in het gewone leven. In de Tibetaanse ‘sky burials’, wordt de overledene aan de elementen overgeleverd. En neemt Moeder Natuur het opruimen van het lichaam voor haar rekening. Allemaal rituelen die door de cultuur of het geloof van die groep mensen gedragen wordt. Je hoeft niets uit te leggen. Alles gaat zoals het altijd gaat en alle betrokkenen weten hoe, voelen waarom, en doen de handelingen die ze moeten doen.

Verzonnen rituelen?

Vaak hoor ik bij het eerste contact met ‘mijn’ families dat ze ‘geen poppenkast’ willen, ‘geen poespas’. De viering moet mooi en eigen zijn, maar het mag ook niet te buitenissig. En als ik uitleg dat een ritueel écht iets toevoegt, dat het houvast biedt voor later op je rouwpad, is dat soms lastig om te vatten. Maar hoe werkt dat dan bij zo’n ‘verzonnen’ ritueel? Op welke manier vervult een nieuw ritueel de behoefte aan troost, aan houvast?

De wetenschap van het ritueel

Op Harvard University zijn experimenten gedaan die laten zien dat zelfs zelfverzonnen rituelen ervoor zorgen dat mensen minder intens rouw ervaren. Doordat wij  iets kunnen doen, vergroot het ons gevoel van controle. Rituelen zorgen ervoor dat we ons minder hulpeloos voelen. Andersom laat onderzoek ook zien dat mensen die helemaal niets doen aan afscheidsrituelen juist vaker last hebben van langere, of complexere rouw.

Naast dat rituelen ons grip geven op de rouw die we ervaren, zorgt het samen uitvoeren ervan er ook voor dat we minder stress ervaren, en vergroot het de sociale cohesie. Het gevoel dat we samen in hetzelfde schuitje zitten, reduceert ook de onrust. Gedeelde smart is halve smart!

Uit het artikel:

De wetenschap van het ritueel

Experiments conducted at Harvard University, for example, showed that rituals – even simple rituals just invented by the researchers – reduce people’s feelings of grief, including grief over the death of a loved one. These studies also revealed that rituals aid bereavement by increasing people’s sense of control. That is, rituals help us to feel less helpless in the face of loss. This evidence also complements previous findings from studies that associate absence of mortuary rituals with prolonged grief.

Rituals may also serve to stave off our own anxieties concerning mortality. Certainly, studies have shown that people’s behaviour becomes ritualised – more rigid and repetitive – when they are put in stressful situations, which researchers interpret as being a means of reducing anxiety. Furthermore, group rituals, particularly those involving synchronous behaviour, also foster a sense of social cohesion that can help us to feel more physically formidable: rituals bind us together, which helps us when we are feeling threatened.

 

Geen poppenkast, dus. Geen poespas. Maak in jouw afscheidsviering ruimte voor een ritueel. En ervaar zelf dat een ritueel je helpt om op een verantwoorde manier je rouw vast te pakken. Met een helend resultaat, door de wetenschap van het ritueel.

 

Science café: Dood, de Kunst van het Sterven

/0 Reacties/in /door

Een drukbezocht Science Café gisterenavond in Tivolivredenburg. Hoe kan dat ook anders met een onderwerk als ‘Dood, de kunst van het sterven”? De drie experts vertegenwoordigden een mooie ‘voor, tijdens, en na’ het sterven.

Voor

Als eerste wordt Saskia Teunissen geïntroduceerd: als Hoogleraar Palliatieve Zorg en Hospice Zorg heeft zij van als ons levenden een van de ruimste ervaringen met sterven en stervenden. Zij vertelt over het onderzoek dat gedaan wordt naar stervenden en hoe zij zich voelen. Mooi om te horen hoe palliatieve zorg zich richt op niet alleen de stervende, maar ook op de naasten. Ook hoor je in haar relaas de aandacht voor (daar zijn ze weer!) de vier niveaus van de mens. De fysieke aspecten van het stervensproces krijgen ruim aandacht, maar daarbij wordt ook de emotionele kant, de cognitieve insteek of het zingevingsaspect niet uit het oog verloren. Juist rondom sterven heel belangrijk!

Sketch Notes door @Skriptdesign

Dood, de kunst van het sterven

Tijdens

De tweede expert is Jean-Pierre Wils, is hoogleraar Praktische filosofie en bracht zijn visie op (veranderende) rouwrituelen ter tafel. Hij neemt waar dat we als rouwenden in onze drang naar individualisering en ons gebrek aan gedeelde wereldbeschouwelijke visie, niet meer de troost of houvast ervaren die uitging van een gezamenlijk gedragen (religieus) ritueel. In onze zoektocht naar een ‘uniek uitvaartevenement’, komt de aandacht steeds meer te liggen op biografie, op de overledene, in plaats van op het onvermijdelijke overgangsmoment van sterven, van het loslaten dat voor iedereen hetzelfde is. Fijn om te weten dat er steeds meer ritueelbegeleiders zijn, die juist in deze tijd van individualisering wél oog hebben voor wat elke nabestaande nodig heeft, hoe troost van een gezamenlijk ritueel kan doorwerken in het leven zonder, en hoe veel van mijn collega’s werken, niet vanuit een commercieel motief, maar vanuit de overtuiging dat de mens een intrinsieke behoefte heeft aan gedeelde ritualiteit.

Na

De ‘na’-mevrouw is Mariken Spuij. Haar boek ‘Rouw bij Kinderen en Jongeren’ is een absolute aanrader voor elke professional die met kinderen en verlieservaring werkt. Zij weet handig en snel een aantal rouwmythes te ontkrachten: alle rouw is normaal, er zijn verliesgerichte handelingen en herstelgerichte handelingen en verdriet en pijn hóren erbij. Haar ervaringen met gezinnen en kinderen in rouw geven snel inzicht wat zich allemaal kan voordoen en benadrukken dat elke rouw toch weer anders is, elke situatie verschillend.

Dood, de kunst van het sterven

Uit de vragenstellers spreekt weer de behoefte aan duidelijkheid: wat kunnen we doen om rouw te slim af te zijn, wat zijn ‘best practices’, hoe bereiden we ons het beste voor? Het antwoord: de natuur doet dat voor ons. Die zorgt voor het stervensproces. En de achterblijvers kunnen het beste maar goed opletten, luisteren, bespreken wat zij nodig hebben om een stap te zetten. Voor iedereen anders, voor elk mens opnieuw.

De dood laat zich niet ontrafelen, maar ze hoort er altijd doodgewoon bij. Net als poep. Want daarover gaat het volgende Science Café. Voor het blog van Studium generale over deze avond: klik hier. 

De prachtige Sketch Notes van gisterenavond zijn van de hand van @Skriptdesign 

 

 

 

De watermethode

/0 Reacties/in /door

Gisteren leerde ik over de watermethode, een opbaartechniek voor foetussen en vroeg overleden kindjes. Ik was samen met een dertigtal anderen te gast bij Barbara Uitvaartverzorging Utrecht waar FUNIQ alweer de vijfde informatieavond verzorgde over deze techniek.

Watermethode

 

Niet alleen hebben we handvaten aangereikt gekregen over hoe we de watermethode kunnen uitvoeren en waar we op moeten letten als uitvaart- en zorgprofessionals, maar de methode wordt ingebed in zorgzame aandacht op álle niveaus. Op welke manier geven we ouders die een intense periode beleven, de best mogelijke start om te rouwen.

De techniek is ontwikkeld en beschreven door Ilona Tiemens- van Putten, en inmddels uitgeprobeerd en fijn bevonden door o.a. de mensen van het Gelre ziekenhuis. Door het kindje in water te leggen, blijft de vorm en kleur langer mooi, en dat stelt ouders in staat om meer tijd te nemen hun kleintje te leren kennen. Het kindje kan nog aangeraakt worden, en vastgehouden, om daarna weer in zijn of haar bakje te rusten. 

Ik ben er na gisterenavond van overtuigd dat de watermethode een mooie bijdrage kan zijn aan dit proces. Bedankt Esther Faber, Ilona Tiemens-van Putten en Janet Molewijk!

Meer informatie? Ask me, of kijk op: http://www.watermethode.nl/

#ritueelbegeleiden #vierniveaus #zorgvoordemens