Tag Archief van: Vakvrouw

Stapeltjes stenen als herinneringen, afbeelding bij het artikel Waardevol afscheid nemen en zinvol het leven vieren, een pleidooi voor ritueelbegeleiding

Waardevol afscheid nemen en zinvol het leven vieren

Stapeltjes stenen als herinneringen, afbeelding bij het artikel Waardevol afscheid nemen en zinvol het leven vieren, een pleidooi voor ritueelbegeleiding

Waardevol afscheid nemen en zinvol het leven vieren

de kracht van rituelen in een 1,5 meter samenleving

Vier ritueelbegeleiders staken eind april 2020 de pennen bijeen om een artikel te schrijven over ritueelbegeleiding en de kracht van rituelen: Waardevol afscheid nemen en zinvol het leven vieren. Een pleidooi van vier vakvrouwen. Het artikel lees je hieronder!

Hartverscheurende berichten verschijnen er dagelijks in de media over hoe moeilijk het is om in deze tijd afscheid te nemen van een dierbare die terminaal ziek is, of overleden.
“Corona belemmert het rouwproces” stond onlangs nog op de NOS-site. “Het blijft behelpen met de rituelen”, schrijven Bart Dirks en Haro Kraak in De Volkskrant van 14 april. “We zijn rituele wezens, maar in deze crisis kan dat bijna niet” kopte Trouw afgelopen zaterdag. Het klopt dat we ons opnieuw tot het leven en tot de rituelen moeten verhouden. Maar weet dat het geen behelpen hoeft te zijn, dat je niet in je eentje hoeft aan te klungelen, niks hoeft uit te stellen. Er is namelijk een hele beroepsgroep die met haar kennis, ervaring en creativiteit gewend is om in de meest uiteenlopende omstandigheden vorm en inhoud te geven aan ingrijpende levensmomenten: de ritueelbegeleiders.

Afscheid nemen lijkt zowel voor degene die gaat sterven, als voor nabestaanden een eenzaam proces te worden. De restricties die sinds half maart gelden in onder andere ziekenhuizen, verpleegtehuizen en de uitvaartbranche, maken het lastig om stil te staan bij leven en verlies. Geen knuffel, geen arm om je heen, niet met z’n allen tegelijk bij de uitvaart kunnen zijn, doen veel mensen besluiten om er nu niet zoveel aandacht aan te besteden en het in sommige gevallen zelfs uit te stellen. Terwijl juist het afscheidsritueel zo belangrijk is. Dat kan maar één keer. Over een half jaar zijn de scherpe kantjes ervan af.

De kracht van rituelen

Door uitvaartleiders zijn nieuwe vormen gevonden om nabestaanden toch zoveel mogelijk te betrekken bij een afscheidsceremonie. Stoelen worden verder uit elkaar gezet, de dienst wordt gestreamd via video en een erehaag of drive-in biedt gelegenheid om fysiek tóch nog zo dichtbij mogelijk te komen. Raken deze oplossingen ook de emotionele- en spirituele laag van iemands leven? Passen ze inhoudelijk bij degene waar afscheid van wordt genomen en bij de nabestaanden?
Een persoonlijk ritueel geeft aandacht aan wat iemand heeft gebracht, het laat bewust stil staan bij het hier en nu en biedt handvatten om de draad weer op te pakken zonder diegene. Het verbindt, troost en helpt om de overgang te maken naar de nieuwe situatie. Die zich hoe dan ook aandient, dat valt niet uit te stellen. Juist nu bieden rituelen een kans voor een andere vorm van verbinding. Op maat gemaakt met aandacht voor de persoonlijke situatie.

Ritueel begeleiden

Ritueelbegeleiders bezorgen dat maatwerk. Ook zonder fysiek contact kan je nabijheid voelen. Ger Thonen, ritueelbegeleider in Tilburg en omstreken, zegt hierover; “Mensen zijn niet op afstand, maar anders dichtbij. De kracht van ritueelbegeleiders zit hem in het samen zoeken en vinden van het andere dichtbij. Welke vorm en inhoud zorgt in deze persoonlijke situatie voor verbinding?” Een afscheid in deze tijd vol beperkingen hoeft niet onbevredigend te zijn. Ook niet voor degenen die op afstand meekijken via een livestream verbinding.
Ritueelbegeleiders zijn opgeleid om in uiteenlopende omstandigheden handen en voeten te geven aan bijzondere levensgebeurtenissen. Bij een afscheidsceremonie werken ze intensief samen met een uitvaartleider. Daar waar de uitvaartleider zorgt voor het regelen van alle praktische zaken rondom een overlijden, is de ritueelbegeleider in beeld voor het inhoudelijke gedeelte.
Hij of zij helpt nabestaanden om de overgang te maken naar een leven dat ingrijpend veranderd is. Een ritueelbegeleider bekijkt per situatie wat er nodig is, heeft aandacht voor eventueel gebrouilleerde familieleden of traumatisch verlies door bijvoorbeeld zelfdoding of het overlijden van een jong kind. In alle omstandigheden wordt gezocht naar de verbinding, naar de rode draad in iemands leven. Omdat je maar één keer echt afscheid kunt nemen.

Het leven loslaten

Regelmatig wordt een ritueelbegeleider al ingezet in de periode voordat iemand gaat overlijden. Ook nu kan dat een grote meerwaarde hebben. Wat kan je doen om het leven en om elkaar los te laten? Wie betrek je hierbij en op welke manier? Hoe maak je een vertaalslag van wat je zonder corona gedaan zou hebben, naar de mogelijkheden die er nu zijn? En hoe houd je de verbinding vast rondom het overlijden tot en met de uitvaart en daarna? Als ritueelbegeleiders houden we rekening met de persoonlijke situatie. We putten uit de mensen om wie het gaat. Dat maakt elk ritueel uniek.

Een dochter uit een familie die zeer recent geconfronteerd werd met een overlijden, omschrijft het als volgt; “Sinds het contact met de ritueelbegeleider veranderde er iets in ons gezin. Waren we eerst vooral druk met beschermende maatregelen en alles wat niet kon. Kwam er ineens het besef bij de rest van mijn gezin; hij gaat sterven, dit zijn de laatste momenten waarop we nog samen kunnen zijn. En waarop ook familie en buren nog een boodschap aan hem kunnen brengen. In alle hectiek en verdriet kwam er ook een soort rust. Dat zat ‘m niet in grote dingen, maar juist de gewone kleine dingen die we door alle protocollen bijna zouden vergeten. Stilstaan bij zijn leven en wat hij voor ons betekent heeft. Nog even samen foto’s kijken, en met zijn vieren aan zijn bed een kopje koffiedrinken en herinneringen delen. Toen kwam er langzaam ruimte om na te denken over de invulling van zijn afscheid. Onze wensen werden omgezet naar een persoonlijke vorm waarbij juist de verbinding met iedereen die hem dierbaar was, werd gevonden. Stap-voor-stap werd steeds gekeken wie wat ging doen. Oké, vanwege de quarantaine waren we slechts met ons eigen gezin, maar de bemoedigende woorden en de betrokkenheid van iedereen die er in een andere vorm toch voor ons was hebben we echt wel gevoeld. Dit heeft ons enorm geholpen.”

Betekenis geven aan grote veranderingen

Rituelen helpen ons om je te verhouden tot het leven. Tot alle onzekerheden. Een vroege inzet van rituele begeleiding bij afscheid kan van wezenlijk belang zijn in een rouwproces. Dit geldt overigens niet alleen voor rouw bij overlijden maar ook voor rouw bij andersoortig verlies.
Het kan gaan over het verlies van werk of gezondheid, verlies van bepaalde mogelijkheden. Ook kunnen ritueelbegeleiders handvatten bieden aan- en meedenken met (huis)artsen, zorginstellingen, bedrijven en uitvaartondernemers.

Naast overlijden en afscheid nemen zijn er meer belangrijke levensmomenten die nu minder aandacht krijgen dan ze verdienen. Het lukt de meeste mensen nog aardig om een verjaardag enigszins feestelijk te vieren, een pasgeboren kindje krijgt raamvisite (mits je niet in een flat woont) en een huwelijk kan in de meeste gevallen nog wel even uitgesteld worden. Maar wat doen we met de gemiste eindexamens, de gemiste musicals op school, een jubileum op je werk of een fusie of misschien wel het failliet gaan van je bedrijf? Wat doen we rondom Moederdag? Hoe hangen we de gemiste slinger toch op? Uitstellen van belangrijke momenten in de hoop op betere tijden is niet altijd een optie.

Weet dat er in dit land een heel leger van ritueelbegeleiders klaar staat om van die kille anderhalve meter afstand (het nieuwe normaal) iets warm en zinvols te maken. Omdat we ervaren zijn in het vinden van symbolen, van woorden, muziek en beeld. Omdat we luisteren en verbinden. Omdat in elke situatie het nieuwe normaal slechts één van de factoren is om rekening mee te houden, niet de focus.

De afzenders & meer informatie

We willen met dit pleidooi aandacht vragen voor ons vak en het belang van rituelen. Wil jij ook waardevol afscheid nemen en zinvol het leven vieren? Neem dan gerust contact op met één van ons. Kijk voor een overzicht van meer ritueelbegeleiders op de website van de Landelijke Beroepsvereniging van Ritueelbegeleiders.

Portret Christien van Bergen Ritueelbegeleiding Portret Indra van den Berg - Vormgeven en Voorgaan Ritueelbegeleiding Lisette de Lange - Hartemens

Aanbod: tweewekelijks Ritueellab-Online Magnolia waterverf van Lucie Theodora

Aanbod: tweewekelijks Ritueellab-Online voor zolang als het nodig is!

Voor zolang als we niet fysiek bij elkaar kunnen komen, elke twee weken een Ritueellab-Online voor € 15,-!

 

Mooie feedback kreeg ik na het vorige Ritueellab-Online, voldoende om een vast aanbod voor jullie te maken! Een tweewekelijks Ritueellab-Online voor zolang als het nodig is. Voor het eenmalige bedrag van € 15,- kun je elke twee weken even landen bij het Ritueellab-Online via Zoom. Op verschillende dagen, op verschillende momenten van de dag, zodat iedereen ruimte kan vinden om aan te sluiten. desnoods tot het eind van het jaar! (Al hopen we met zijn allen dat dát niet nodig is)

Dus in elk geval tot en met eind juni gaan we het Ritueellab-Online inplannen. Mocht je een voorkeur hebben voor een tijdstip of een bepaalde dag, laat het me weten dan kijk ik of we je daarmee tegemoet kunnen komen.

Ritueellab-Online

Komende twee momenten

Samen met Zilla van Stichting Rituals to Root heb ik vast twee momenten geprikt:

Donderdagavond 30 april om 19.30 uur
Woensdagmorgen 13 mei om 9.30 uur

Graag wil ik je uitnodigen om me te laten weten welke vragen je hebt, welke onderwerpen je wilt bespreken. Wil je gewoon je hart luchten? Zoom beter leren kennen? Hebben jullie initiatieven gezien waar je het over wilt hebben? Of misschien zijn we ‘corona moe’ en hebben we het een keer daar helemaal níet over? Voor sommigen is het niet de tijd om ín je bedrijf, maar om áán je bedrijf te werken: wil je het eens hebben over branding, website, scholing? Let me know!

Aanbod: Tweewekelijks Ritueellab-Online voor zolang als het nodig is

Dus, schrijf je nu in voor het tweewekelijks Ritueellab-online, en verzeker je van een plekje om te landen met andere vakvrouwen (en hier en daar een vakman! ;-). We plannen in elk geval online in tot en met juni, daarna kijken we weer verder. Dus minstens 5 keer online voor € 15,-. Als je inschrijft ontvang je een factuur met betaallink van mij in de loop van de week & natuurlijk telkens de Zoomlink in de dagen voor de meeting.

Aanmelden kan via de Mail: Ritueellab-Online, de app of messenger

Liefs, Indra en Zilla

 

Aanbod: tweewekelijks Ritueellab-Online Magnolia waterverf van Lucie Theodora

Ritueellab-Online: pleisterplaats voor ritueelbegeleiders

Ritueellab-Online

Ritueellab-Online: pleisterplaats voor ritueelbegeleiders

Wil je éven je verhaal doen? Jezelf voeden? Het Ritueellab-Online bied je deze mogelijkheid. Een pleisterplaats voor ritueelbegeleiders.

Op woensdag 15 april om 9.30 uur komen we virtueel bij elkaar om op adem te komen, om te delen, om samen te zijn. Voor elke RB die behoefte heeft aan collegiale ondersteuning in deze bizarre tijd. Misschien wil je even vertellen wat je de afgelopen weken hebt gezien. Misschien kun je een ander inspireren door een ritueel te delen. Heb je een handige oplossing voor gesprekken op afstand. Misschien heb je een vraag voor je collega’s. We gaan samen kijken wat er nodig is.

Synchroniciteit

Zilla van Dijk van Stichting Rituals to Root was al eerder gastvrouw van een Ritueellab en bood deze week haar Zoomaccount aan voor ritueelbegeleiders die er behoefte aan hebben hun verhaal te doen. Synchroniciteit, want het Ritueellab-Online stond ook al letterlijk op mijn lijstje. Geen ontmoetingsplek dit keer, maar een pleisterplaats voor ritueelbegeleiders!

Hoe sluit ik aan?

Even komen pleisteren is helemaal kosteloos, en als het goed voelt, herhalen we ‘m vaker. Meld je even aan bij mij via de gebruikelijke kanalen (Mail: Ritueellab-Online, de app of messenger)  dan ontvang je de Zoomlink en het wachtwoord van mij. Heb je nog geen Zoomaccount, dan heb ik een handig filmpje voor je, vóór je de eerste keer opstart.

Online safety:  Er zijn geen opnames, geen chat. Gewoon even kletsen.  Zie je daar?

Liefs, Indra

( Overigens is de práchtige magnolia die ik mocht gebruiken voor de visuals van Ritueellab-Online van de getalenteerde en tevens ontzettend leuke Lucie: Meer werk vind je op haar website. )

Juist nu! Ritueelbegeleiding in Coronatijd

Hoe doe je dat, verbinden als je sociaal moet onthouden? Als de maatregelen om de viruscurve te bedwingen ons belemmeren in onze vaste uitvaartgewoontes? Juist nu belangrijker dan ooit: ritueelbegeleiding in Cornonatijd.

Afscheid nemen in crisis

Terwijl we allemaal zoeken naar verse routines in het dagelijks leven, met thuiswerken en kinderen in huis, met ‘social distancing’, en toch de oudjes in de straat willen bijstaan, staan we er nauwelijks bij stil hoe het moet zijn als je NU, deze week voor altijd afscheid van iemand moet nemen. Zonder horeca. Zonder alle mensen die om hem of haar gaven. Zonder arm om je heen. Zonder knuffel als de woorden tekort schieten. Maar ook: wat nou als er iemand overlijdt die je wel dierbaar was, maar waar je niet tot de binnenste cirkel behoort? Hoe neem je dan afscheid?

Even geen maatwerk

Ritueelbegeleiding is normaliter maatwerk: voor elke uitvaart zoek ik naar de juiste taal, de juiste symboliek die past bij deze familie. Maar als dat niet mogelijk is, omdat de tijd er niet is, omdat de regelgeving van deze crisistijd ons hierin in de weg staat, dan moeten we iets anders bedenken. Hoe verbinden we een besloten afscheid aan een grotere sociale cirkel? Hoe bouwen we een brug tussen besloten viering nu, en publieke viering later?

Vieren, wat betekent dat?

Terug naar het woord ‘vieren’ wat betekent dat? Vieren doet ons denken aan ‘feest’. Maar het betekent ook ‘eren’, of ‘stilstaan bij’. Als je niet welkom bent bij de uitvaartviering vanwege virusrestricties, hoe kun je dan toch eren, of stilstaan bij? En hoe maak je die buitenste kringen, die mee stilstaan bij jouw dierbare voelbaar?

Kaart:

Voeg een ansichtkaart met een foto of een symbool toe aan de rouwkaart & vraag alle mensen die mee-‘vieren’ een woord, anekdote, herinnering op die ansicht te schrijven en terug te sturen. Zo krijg je een testament van herinneringen, waar je troost uit kunt putten, terwijl de buitenste kringen hun meeleven kunnen betuigen, en stil kunnen staan bij hun eigen verdriet.

Licht:

Stuur een theelichtje mee met de rouwkaart & vraag of alle mensen die mee-‘vieren’ op hetzelfde moment hun lichtje branden. Laat ze een foto delen van het lichtje en de rouwkaart via Social Media, mail of whatsapp. Zo maak je de verbinding tussen de viering thuis en de viering in besloten kring.

Speech:

Neem de speech voor je dierbare & deel deze met alle rouwenden. Jouw woorden mogen breed gehoord worden, en zullen reacties oproepen, waardoor je je minder alleen kunt voelen. (Voordeel is, dat je er zelfs een paar keer op kunt oefenen, tot hij goed voor je voelt)

Symbool:

Plaats bij de besloten viering een symbool in plaats van een bloemstuk op de kist. De sigaar van vader, het handwerk van moeder, het tuingereedschap van opa, iets tastbaars en bewaarbaars. Maak er foto’s van, en bewaar het symbool. Als er later een publieke viering komt, dan is dit symbool de verbinding tussen besloten en publiek, en kan in de plaats staan van het lichaam, waarvan we al afscheid hebben genomen.

Ritueelbegeleiding in Coronatijd

Hecht je waarde aan deze symboliek, of aan het betrekken van bredere sociale kring, aarzel dan niet om contact op te nemen. Mijn collega-vakmensen en ik verstáán de kunst van rituelen. Van werken met belemmeringen & rafelrandjes. Wij zorgen, juist nu, met ritueelbegeleiding in Coronatijd, voor verbinding, voor viering, voor een beter vertrekpunt in rouw.

 

 

Ritueellab

Jaaaah, een nieuw ritueellab: Money Matters

Ritueellab 4 maart Money matters

Ritueellab 4 maart Money matters

Fijn, een nieuwe datum voor een nieuw Ritueellab in Vinkel op 4 maart: Money Matters! Misschien niet je favoriete onderwerp, maar we gaan over geld praten.

Money Matters

Hoeveel vraag jij voor jouw diensten? Hoeveel verdien je? Wat ben je waard? Allemaal vragen waar ieder van ons wel eens mee bezig is. Laten we dat eens samen doen.

Weet je wat collega’s in de buurt vragen? Hoe ben je tot jouw prijs gekomen? Hoe reageren jouw families of jouw opdrachtgevers op jouw prijs? Maar niet alleen de prijs van jouw product is geld.

Wat hou je over na het betalen van belasting & je rekeningen. Maar ook over of je werkt met een begroting, of budgetten. Geef je wel eens korting aan vrienden of bekenden? Hoe regel jij je financiële zaken? Heb je tips voor je collega’s?

Huishoudelijke zaken

Het Ritueellab is weer is het schitterende Vinkel. We beginnen om 13.30 uur en we ronden af om 16.00 uur.

Neem je visitekaartje mee voor op de plank! (Ik maak een foto en deel die later, zodat je alle namen en rugnummers hebt, én voor inspiratie natuurlijk! Alle handige websites, boeken, fijne collega’s die genoemd worden, die verzamel ik en krijg je weeks na het Ritueellab in de mail, dus je hoeft zelf geen aantekeningen te maken.

Jouw bijdrage in de kosten is € 22.50 (Ja, ja, ik heb mijn prijzen verhoogd!) en je ontvangt een factuur met een tikkie. Voor dit bedrag krijg je ook nog een hartelijke ontvangst, een middag delen met collega’s, koffie of thee met wat lekkers.

Aanmelden kan via de mail, de app of messenger.

Money matters. Let’s talk!

(Kun je deze keer niet, maar wil je graag op de hoogte blijven van het Ritueellab? Meld je aan voor de Maillijst & mis nooit meer iets!)